Marcel Worms - pianist

NIEUWSBRIEF

Nieuwsbrief 8: augustus - december 2005

Op zondag 28 augustus begint mijn nieuwe concertseizoen op de Amsterdamse UITMARKT en wel op het Conservatorium. De UITMARKT staat garant voor een volle zaal en een enthousiast publiek. In een half uur tijd speel ik nieuwe blues uit Australië, Egypte, Libanon, Israël, de USA en Nederland, o.a. de première van 'Sample Minds' en 'All Right, All Rite' van Martin Fondse. Martin heeft maar liefst 11 bluesstukken voor me geschreven (alle half gecomponeerd, half geïmproviseerd); elk stuk correspondeert met een letter van mijn naam en met een decennium uit de ruim een eeuw oude geschiedenis van de blues.
Twee weken later, op 11 september, speel ik weer in Amsterdam, dit keer in het Joods Historisch Museum. De Synagoge daar is leeggemaakt voor een restauratie en daarom is er nu een mooie concertruimte ontstaan. In een voor deze lokatie toepasselijk programma speel ik de pianosonate van Gideon Klein (gecomponeerd in Theresiënstadt), de tweede pianosonate van Viktor Ullmann, de tweede Suite van Erwin Schulhoff en de ‘6 Morceaux de piano’ van Rosy Wertheim.
Nog geen week later doe ik muzikaal iets heel anders: de Salsaband Cerveza Fria speelt in het Muiderpoorttheater, hun pianiste is verhinderd en omdat mijn vrouw Cara bas in deze groep speelt word ik gevraagd haar te vervangen. Ondanks een beroerde versterking speel ik met veel plezier. Vooral de percussiegroep swingt heel stevig en er wordt druk gedanst.
Eind september vertrek ik naar Georgië. Daar geef ik masterclasses en concerten in Kutaisi - de tweede stad van het land - en in de hoofdstad Tbilisi. Een verslag van deze reis is te lezen in een artikel, dat ik voor Mens en Melodie schreef.
In oktober speel ik weer eens in het Stedelijk Museum, zij het in de tijdelijke huisvesting vlakbij het Amsterdamse Centraal Station. Op mijn bluesprogramma staan premières van bluesachtige stukken uit Armenië, Australië en Nederland (‘Source of Blue’ van Rozalie Hirs). Het blijft jammer, dat het Stedelijk Museum aan de oudste serie nieuwe muziek concerten van Nederland geen al te groot belang lijkt te hechten. De normale concertruimte was wegens een expositie niet beschikbaar, men wilde het concert afblazen maar uiteindelijk vond het doorgang in een badkamerachtige ruimte, waarbij stoelen pas na aandringen van mijn kant werden neergezet en waarbij een kleedkamer ontbrak. En dat waar de combinatie van beeldende kunst en muziek zo geweldig goed kan uitpakken!
In Oisterwijk speel ik de volgende dag op een besloten concert (een zeventigste verjaardag is de aanleiding) weer eens een klassiek recital. Het is een prettig concert, de jarige is ontroerd en bovendien heb ik een paar weken lang een prima excuus gehad om de dag te beginnen met muziek van Bach, Mozart, Chopin, Poulenc of Leo Smit.
In de Amsterdamse Uilenburgersynagoge heeft Eleonore al vele jaren de artistieke coördinatie van de concerten aldaar. Als bezoeker ben ik er al vaak geweest, nu ben ik voor het eerst een van de musici. De concerten van de Leo Smit Stichting stellen het werk centraal van componisten uit het interbellum, die niet de uitvoeringsmogelijkheden hebben gekregen, die ze verdienden. Veelal betreft het joodse componisten, vervolgd door de nazi’s. Op dit concert worden o.a. twee werken van Dick Kattenburg gespeeld. Hij werd op 24-jarige leeftijd vermoord. Via een nicht van de componist ontving dirigent en pianist Ed Spanjaard een aantal stukken van Kattenburg, die uitzonderlijk goed bleken. Met Ed breng ik een aantal stukken voor 4-mains in première. Bij een daarvan steelt tapdanseres Marieke van der Ven de show.
Kort daarna vertrekken Eleonore en ik naar Slovenië. In Ljubljana presenteren we ons 6 Continenten Projekt in combinatie met werk van vier Sloveense componisten onder wie Dusan Bavdek, bij wie we ook logeren. Ons concert in de Sloveense Philharmonie vindt plaats in het kader van de 60ste verjaardag van de Sloveense componistenbond. We hebben de gelegenheid met Dusan, Crt Sojar Voglar en Brina Zupancic aan hun stukken te werken. Verder geef ik een lezing over mijn bluesprojekt aan het Conservatorium en begeleid ik de deelnemers aan de masterclass van Eleonore. We houden een heel goed gevoel aan deze reis over: niet alleen aan het concert in de prachtige Philharmonie, maar ook aan de typische midden-europese sfeer van Ljubljana en de vredige sfeer bij Lake Bled.
In het kader van een tentoonstelling in het Nederlands Theater Instituut over theater in de oorlog worden op een aantal lokaties in Amsterdam ‘Zwarte Avonden’ gereconstrueerd. Op zulke avonden vonden tijdens de oorlog illegale muziek- en toneeluitvoeringen plaats. Dat gebeurde o.a. in het huis van componist Alphons Diepenbrock. In de ruimte waar zo’n 60 jaar geleden in het geheim gemusiceerd werd, spelen Eleonore en ik op 7 november nu werk van Dick Kattenburg, Leo Smit en Marius Flothuis. Laatsgenoemde was een regelmatige bezoeker van de ‘Zwarte Avonden’.
Songwriter en tekstschrijver Stephen Sondheim prefereerde een begeleiding van zijn liederen door twee pianisten. Daarom had pianiste Reinild Mees mij als partner uitgenodigd voor het aan Sondheim gewijde Spotlightconcert. Met mezzosopraan Monique Scholte, tenor Terence Mierau, regisseur Brent Krysa en met René Bogaard als Sondheimkenner, die de verschillende onderdelen aan elkaar praat, voeren we dit programma uit in Felix Meritis in Amsterdam en in de Oosterpoort in Groningen. Nieuw is voor mij wel, dat in zo’n productie de regie zo’n belangrijke rol speelt en ook zoveel repetitietijd opeist. Voor mij moet de muziek eerst staan als een huis, maar regisseurs neigen ernaar de vormgeving minstens even belangrijk te vinden.
Op 22 november begint weer eens een verre tournee voor Eleonore en mij. We reizen 2 weken door Sri Lanka en India met een gemengd klassiek-modern programma. Westerse muziek is in deze landen vrij weinig te horen en in India is de traditie van de klassieke Indiase muziek heel sterk. Toch weet het publiek ons gelukkig overal wel te vinden. Voor een uitvoerig verslag van deze reis kunt u het artikel lezen, dat ik daarover voor Mens en Melodie schreef.
Bij terugkomst in Nederland blijkt onze CD Treasures 1937-1944 uitgebracht te zijn. Op deze CD hebben we repertoire vastgelegd, dat tot voor kort vrijwel of geheel onbekend was. Het is werk van vervolgde joodse, Nederlandse componisten: Leo Smit, Rosy Wertheim, Daniël Belinfante, Nico Richter en Dick Kattenburg. Ook Marius Flothuis is op de CD vertegenwoordigd. Hij was weliswaar niet joods, maar was wel aktief in het verzet en schreef zijn ‘Aubade’ en ‘Sonata da camera’ tijdens zijn gevangenschap in kamp Vught. Op 15 december presenteren we onze CD in de prachtig gerestaureerde synagoge van Enschede.
Op 19 december houdt rietensemble Calefax zijn tweede PAN, het jaarlijkse feestje van het gezelschap. In het Muziekgebouw nodigen zij voor dit concert musici en beeldende kunstenaars uit, die iets van hun actuele werk presenteren. Een ongelooflijk goed idee en bovendien doet het heel sympathiek aan om plaats in te ruimen voor collega-musici in plaats van hen - zoals algemeen te doen gebruikelijk is - als concurrenten te beschouwen. Deze genereuze houding schept precies de juiste stemming voor het kerstreces.